مقدمه
يكي از بركتها و نعمت هاي خداوند براي ما انسانها گوسفند است. گروهي عقيده دارند كه ايران اولين سرزمين پرورش گوسفند در جهان است. سپس از اين منطقه گوسفند ها به همه قسمتهاي جهان پراكنده شده اند. در كشور ما بيشتر از 25 نوع و نژاد گوسفند وجود دارد. زيرا گوناگوني آب و هوا، در قسمت هاي مختلف كشور ما زياد است و هر نوع گوسفندي با آب و هواي به خصوصي سازگاري دارد. به طور معمول گله داران انتظار دارند كه گوسفندان همه نوع محصولي مثل گوشت، شير، پشم، پوشت و غيره توليد كنند. بيشتر نژادهاي گوسفند هم اين محصولات را توليد مي كنند، اما هر نژادي در توليد يك محصول استعداد بيشتري دارد . بنابر اين گوسفندان را بر اين اساس تقسيم بندي مي كنند.
یك گروه از گوسفندان ايراني، گوسفند پوستي هستند. يعني پوست بره بسيار زيبايي را توليد مي كنند. اين گروه، سه نژاد مهم دارند: 1- نژاد قره گل خراسان 2- نژاد كبوده شيراز 3- نژاد زندي.

پوست بره قره گل چه فرقي با پوست ديگر بره ها دارد ؟
به طور معمول در همه نژاد هاي گوسفند، موهاي روي پوست بره هايي كه تازه به دنيا آمده اند، داراي پيچيدگي و حتي گل هايي است. تعدادي از اين نوع پوست ها هم وارد بازار تجارت مي شود. اما پوست بره قره گل ويژگي هايي دارد كه در پوست بره هاي ديگر ديده نمي شود.پوست بره قره گل پر پيچ و گل است. در پوست اين نوع بره، موها طوري قرار گرفته اند و به هم تابيده اند كه نقش و نگارهايي را روي پوست بوجود مي آورند. به علاوه كشش موو درخشندگي و زيبايي پوست در اين بره ها با نژادهاي ديگر به طور كلي فرق مي كند. به همين سبب از سالهاي دور تا كنون، تجارت پر سود پوست بره قره گل در تمام جهان وجود داشته است. پوست بره قره گل ارزش زيادي دارد. كشورهاي اصلي توليد كننده پوست اين نوع بره ايران، افغانستان و ازبكستان هستند. به دليل ارزشمندي اين نوع پوست جدود 50 كشور ديگر هم چند سال است كه در حال پرورش اين نژاد هستند.
نكته: موهاي روي پوست بره هاي قره گل، نظم به هم پيچيدگي و درخشندگي به خصوص و زيبايي دارد.

ويژگي هاي يك گوسفند قره گل خوب
هر دامدار براي انتخاب گوسفند بايد از ويژگي هاي آن نژاد آگاهي داشته باشد. گوسفند اصيل قره گل كه با نژاد ديگري آميخته نشده باشد، يعني آنرا (دوبر ) نكرده باشند، اين ويژگي ها را دارد:
§ تا حدودي درشت اندام با بدني كشيده و دست ها و پاهاي نازك، بلند، كشيده و خشك است.
§ سر آن معمولاً كشيده است و برجستگي كمي روي پيشاني و بيني دارد.
§ گوشها پهن، دراز و آويخته است.
§به جاي دنبه، داراي دم پهني است و انتهاي آن حالت برگشته دارد.
§در اين نژاد، قوچ ها شاخدار ميشها بدون شاخ هستند.

رنگ بدن گوسفند قره گل
رنگ اصلي گوسفندان قره گل از زماني كه بره هستند، مشخص است. بيشتر گوسفندان قره گل خراسان، سياه رنگ هستند كه به آنها (طوس) هم گفته مي شود. تعداد بسيار كمي از آنها به رنگ خاكستري يا (چال) و قهوه اي يا (سور) ديده مي شوند. بره هاي قره گل سياه از تولد تا حدود يك سالگي، سياه يكدست هستند. با بالا رفتن سن، رنگ تنه كم كم خاكستري مي شود. بعد از دو سالگي، سياهي رنگ فقط در ناحيه سر و انتهاي دست و پا باقي مي ماند.

منطقه پرورش گوسفندان قره گل
گوسفند قره گل، دام بسيار مقاوم و پر تحركي است. منطقه هاي پرورش اين گوسفند، دشت خشك و گرمي است كه مقدار بارندگي در آنجا كمتر از 250 ميلي متر در سال باشد. اين گوسفندان مي توانند در تابستان در گرماي 45 درجه سانتي گراد در مراتع چرا كنند و در زمستان هم تا 30 درجه سانتي گراد زير صفر سرما را تحمل كنند. گوسفندان قره گل مي توانند در مراتع هاي فقير كه كم علوفه هستند، چرا كنند.
به طور كلي محل زندگي و پرورش گوسفند قره گل، منطقه هاي گرم و سوزان، صحراهاي كم آب و علف با رطوبت بسيار كم است. اين منطقه زمستانهاي سرد ویا يخبنداني دارند. منطقه پرورش قره گل سياه در ايران، در شمال شرق استان خراسان در منطقه سرخس است. اين منطقه دنباله صحراي خشك و بي آب و علف قره قوم است.
نكته: گوسفند قره گل در منطقه هاي كم آب و علف، گرم و سوزان، پرورش پيدا مي كند.

پرورش پوست مناسب در بره قره گل
گله داران عزيز، مرغوب بودن و زيبايي پوست بره قره گل به خالص بودن گله بستگي دارد. به علاوه، خصوصيت هايي كه از پدر و مادر بره مي رسد نيز در مرغوب بودن و زيبايي پوست نقش زيادي دارد. بهترين پوست آنهايي هستند كه نازك، درخشنده و داراي موهاي كوتاه و گلهاي مرتب باشند. رنگ پوست هم در قيمت آن بسيار موثر است. پوست هايي كه رنگ هاي طلايي، نقره اي و رنگ هاي گوناگون ديگر هستند، ارزش بيشتري دارند. براي بدست آوردن پوست با گلهاي مناسب، بره هاي نوزاد را تا دو سه روز پس از تولد ذبح مي كنند. زيرا با بزرگ شدن بره كم كم گلها شكفته و باز مي شوند. درنتيجه زيبايي خود را از دست مي دهند.
نكته :بهترين پوست بره قره گل، پوستي است كه نازك، داراي موهاي كوتاه و گلهاي مرتب و درخشنده باشد.

چه كار كنيم تا يك گله قره گل مناسب داشته باشيم؟
دامدار گرامي، براي داشتن يك گله مناسب، ابتدا بايد كار خالص كردن گله را انجام دهيد. براي اين كار، تمام ميشهاي دوبر و آنهايي كه شكل ظاهري قره گل را ندارند از گله خارج كنيد. به علاوه گوسفندان پير، بيمار و قصر را بايد از گله خارج كرده و فروخته شوند. كار بعدي، انتخاب قوچهاي اصلاح شده خوب براي جفتگيري با ميشها ي گله است. زيرا قوچ قره گل اصلاح شده، بره هايي با پوست هاي مرغوب توليد مي كند.

گله داران با سابقه، بره هاي نر با پوست زيبا و مرغوب را انتخاب و نگهداري مي كنند. يا از گله هاي ديگر مي خرند. به اين ترتيب، بعد ها از اين بره ها در بارور ساختن گله استفاده مي كنند. ايستگاه پرورش و اصلاح نژاد گوسفند قره گل در شهرستان سرخس، بهترين قوچها و شيشك هاي اصلاح شده را توليد مي كند. اين ايستگاه بهترين گوسفند قره گل را در اختيار گله داران قرار دهد.
نكته: قوچهايي كه براي بارور ساختن كله انتخاب مي شوند، نقش مهمي در اصلاح نژاد گوسفندان دارند.

به گوسفندان اهميت بدهيد.
با استفاده از مطالبي كه گفتيم، مي توانيد يك گله بسيار خوب قره گل داشته باشيد. براي اين كه گوسفندان گله شما توليد مناسبي داشته باشند، بايد سالم نگهداري شوند. مي دانيد كه انگل هاي خارجي وداخلي به گوسفندان آسيب هاي زيادي وارد مي كنند. در نتيجه توليد آنها كم مي شود. با مشورت دامپزشكي منطقه در زمان مناسب به گوسفندان، داروهاي ضد انگل بدهيد. براي از بين بردن انگلهاي خارجي هم براي دام ها از حمام ضد كنه استفاده كنيد. با تزريق واكسن از برخي بيماريها مانند بروسلوز، آبله، پرخوري، سياه زخم و تب برفكي مي توان پيشگيري كرد.