آيا مي دانيد كه :
– مدفوع آلوده به آنفلوانزا مي‌تواند يك ميليون پرنده را آلوده كند،
– ويروس آنفلوانزا در مواد دفعي (مدفوع)در 4درجه سانتي‌گراد 30 تا 35 روز و در 20درجه سانتي‌گراد 7 روز
باقي مي‌ماند،
– ويروس آنفلوانزا دماي 56 درجه سانتي‌گراد را براي
3 ساعت‌ودماي60 درجه سانتي‌گراد را 30دقيقه تحمل مي‌كند،
– ويروس آنفلوانزا نسبت به بسياري از مواد ضدعفوني كننده خصوصاً تركيبات پراكسيد، تركيبات چهارتايي، گلوتارآلدئيدها و فنل و تركيبات يده حساس مي‌باشد،
– پرندگان آبزي و پرندگان وحشي آلوده كه از نظر باليني سالم هستند مي‌توانند عامل انتقال بيماري باشند،
– تخم‌مرغهاي ترك‌دار در دستگاههاي جوجه‌كشي مي‌توانند باعث انتقال آلودگي به جوجه‌هاي داخل هچري شوند،
– واكسيناسيون تنها راه پيشگيري از بيماري نمي‌باشد و ايمني صددرصد ايجاد نمي‌نمايد. بنابراين رعايت مسائل بهداشتي و قرنطينه‌اي جهت پيشگيري از بيماري اهميت بسزائي دارد،
– گرد و غبار سالن مرغداري حاوي ذرات ناقل عوامل بيماريزا مي‌باشد. از اين رو تعبيه كانال در پشت هواكش‌ها به منظور هدايت گرد و غبار خروجي هواكش ها به درون حوضچه ضدعفوني، راهي مناسب جهت جلوگيري از آلوده شدن محيط و انتقال آلودگي به مرغداريهاي اطراف مي‌باشد،
– رطوبت، حرارت و تهويه مناسب و كافي نقش مهمي در جلوگيري از بروز و كاهش تلفات ناشي از بيماريهاي تنفسي دارد،
– مديريت صحيح در امر واكسيناسيون و تغذيه نقش مهمي در تقويت سيستم ايمني گله دارد.
برخي ازتمهيدات‌انجام‌گرفته‌توسط‌اداره‌كل‌دامپزشكي‌خراسان‌رضوي
به منظور پيشگيري‌از وقوع‌آنفلوانزاي‌فـوق‌حـادطيور :
1- تشكيل ستاد پيشگيري و مقابله با آنفلوانزاي فوق حاد طيور در سازمان جهاد كشاورزي و اداره‌كل دامپزشكي خراسان رضوي ،
2- تشكيل كميته آنفلوانزا در شهرستانها،
3- انجام مراقبت فعال در مزارع طيور، كشتارگاهها، مرزهاي شرقي و …… ،
4- اعمال مقررات شديد بهداشتي- قرنطينه‌اي در مورد واردات هرگونه پرنده و فرآورده‌هاي آن از مبادي ورودي شرقي (زميني‌و يا هوايي) باتوجه به احتمال وجود منبع خطر خارجي،
5- پيگيري سياست امحاء و معدوم‌سازي طيور از طريق سازمان جهادكشاورزي، در صورت بروز هرگونه كانون آلوده،
6- برنامه ريزي به منظوربرگزاري سمينارآنفلوانزا جهت‌معاونين فني، مسئولين طيور و آزمايشگاهها و كلينيسين هاي بخش خصوصي،
7- تشكيل جلسات متعدد با مسئولين دامپزشكي شهرستانها،
8- صدور اطلاعيه‌هاي بهداشتي از طريق رسانه‌هاي جمعي،
9- اطلاع‌رساني به درمانگاههاي دولتي، بخش خصوصي و مرغداران به منظور آشنايي با علائم بيماري و تأكيد بر اعلام سريع موارد مظنون به ادارات دامپزشكي،
10- تشديد مقررات بهداشتي- قرنطينه‌اي در مزارع پرورش طيور،
11- پيگيري تشكيل صندوق حمايت از مرغدار در مقابل بيماري آنفلوانزاي طيور H5و H7 .
آنفلوانزاي طيور :
آنفلوانزاي طيور يك بيماري ويروسي پرندگان مي باشد. ويروسهاي آنفلوانزا داراي 3 نوع تيپ A ، B و C مي باشند كه فقط تيپ A مي تواند در طيور ايجاد بيماري نمايد. تيپ A علاوه بر طيور، ساير حيوانات از جمله خوك، اسب و همچنين انسان را درگير مي‌نمايد. تيپ A شامل تحت تيپ‌هاي مختلف با درجات متفاوتي از نظر شدت بيماري‌زايي (از فرم خفيف تا بسيار شديد) مي‌باشد. تحت تيپ‌هاي H5 و H7 باعث ايجاد فرم بسيارشديد بيماري مي‌شوند.
مخازن بيماري:
پرندگان آبزي وحشي مي‌توانند بدون بروز نشانيهاي باليني بيماري ويروس عامل اين بيماري را با خود جابجا كنند.
ميزبان‌ها :
مرغ‌‌و خروس، بوقلمون، اردك و غاز، مرغ‌شاخدار، پرندگان آبزي وحشي و زينتي و شترمرغ
علائم بيماري :
1- شروع ناگهاني تلفات با روند افزايش روزانه(درگله گوشتي تلفات بيش از 3 درصد در روز)،
2- انتشار ناگهاني بيماري در گله،
3- بيحالي شديد، پژمردگي و دور هم جمع شدن گله،
4- كاهش شديد مصرف دان،
5- افت ناگهاني و شديد توليد روزانه،
6- علائم حاد تنفسي ،
7- سياه شدن و خونريزي تاج ، ريش و ساق‌ها
ابقاء عامل بيماري و نحوه انتقال بيماري:
1- تماس با پرندگان وحشي و پرندگان آبزي آلوده،
2- تماس با طيور آلوده،
3- كفش، لباس ، خودرو، آب ، دان ، مدفوع و بستر آلوده،
4- سگ و گربه به عنوان ناقلين مكانيكي،
5- تهيه دان از منابع غير مطمئن به خصوص كانونهاي آلوده،
6- امحاء غيربهداشتي لاشه‌هاي آلوده،
7- عدم پاكسازي و ضدعفوني كامل سالن مرغداري و لوازم و تجهيزات قبل از جوجه‌ريزي،
8- پراكنده شدن كود مرغداري به محيط اطراف،
9- عدم ضدعفوني وسائط نقليه كه به ناچار وارد مرغداري مي‌شوند،
10- تهيه جوجه يك روزه از كارخانه هاي جوجه‌كشي غيرمعتبر،
11- پرورش چند سني در يك واحد،
12- بارگيري گله مبتلا به فرم باليني.
اقدامات مهّم بهداشتي- قرنطينه‌اي
موارديكه لازم است توسط مرغدار رعايت گردد:
1- پاكسازي و ضدعفوني كامل سالن مرغداري و تجهيزات آن قبل از جوجه‌ريزي،
2- حذف جوجه‌هاي وازد از گله از همان ابتداي دوره پرورش،
3- فراهم نمودن محيطي مطلوب جهت پرورش جوجه از جمله تهويه ، حرارت و رطوبت مناسب ،
4- قابل شستشو و ضدعفوني نمودن كليه سطوح سالن پرورش از قبيل كف، سقف و ديوارهاي داخلي و خارجي،
5- تمهيدات لازم به منظور جلوگيري از ورود پرندگان و جوندگان به داخل سالن‌ها از قبيل نصب توري،
6- ممانعت از ورود افراد متفرقه به فارم،
7- اصلاح سيستم قرنطينه‌اي ورودي و منحصر نمودن مسير ورودي به فارم به يك مسير در كليه واحدهاي پرورشي،
8- برقراري سيستم بهداشتي- قرنطينه‌اي براي كليه پرسنل در واحدهاي تخم‌گذار، مادر يا گوشتي،
9- تعويض كامل لباس و كفش و استفاده از كلاه ، ماسك و … ،
10- عدم‌نگهداري‌هرگونه‌پرنده‌توسط‌مرغدار و ديگر پرسنل مرغداري و منازل آنها
11- فراهم نمودن امكانات مناسب ضدعفوني در مبادي ورودي فارم جهت افراد و وسايط‌نقليه (نظير حوضچه ضدعفوني و…)،
12- فراهم نمودن ظروف مخصوص حاوي ماده ضدعفوني كننده مناسب جهت‌ضدعفوني كردن دستها در مبادي ورودي سالن،
13- عدم پرورش طيور در سنين مختلف در يك واحد مرغداري،
14- رعايت حداقل 3 تا 4 هفته فاصله در جوجه‌ريزي، در صورت عادي بودن شرايط،
15- انجام آزمايشهاي ميكروبي و شيميايي آب حداقل هر 6 ماه يك بار،
16– بهره‌گيري‌ازكانال‌منتهي‌به‌حوضچه ضدعفوني در پشت هواكش‌ها و ضدعفوني منظم محوطه مرغداري،
17- دفن بهداشتي تلفات با سوزاندن لاشه‌هاتوسط لاشه سوز،
18- اعلام هرنوع كاهش شديد مصرف دان،كاهش شديد توليد با افزايش تلفات به نزديكترين شبكه دامپزشكي،
19- دريافت مجوز سلامت گله از شبكه دامپزشكي منطقه ، قبل از بارگيري،
20- درخواست گواهي شستشو و ضدعفوني كاميونهاي حمل نهاده هاي اوليه دان طيور،
21- عدم استفاده از شانه و كارتن تخم‌مرغ مصرف شده.
موارديكه توسط تشكل‌هاي مربوط به طيور و يـا تعاونيهاي مرغداران لازم است رعايت شود :
1- راهنمايي مرغدار جهت خريد نهاده‌هاي تغذيه‌اي و جوجه از منابع مطمئن،
2- اعلام موارد بهداشتي توصيه شده از سوي دامپزشكي به مرغداران،
3- توصية مرغداران به اجتناب از تجمع در مراكز مراجعه آنها از قبيل تعاونيها، كشتارگاهها، مراكز دامپزشكي و ساير مرغداريها در زمان بروز بيماري،
4- تأكيد بر عدم عرضة مرغ زنده در بازارهاي محلي،
5- پيگيري برگزاري كلاسهاي آموزشي جهت مرغداران،
6- پاكسازي و ضدعفوني ماشين‌هاي حمل نهاده هاي اوليه دان،
7- اعلام سريع گزارش تلفات احتمالي به شبكه دامپزشكي منطقه.
موارديكه لازم‌است توسط‌كارخانه هاي جوجه‌كشي‌‌رعايت‌گردد:
1- خودداري از توزيع جوجه‌هاي فاقد كيفيت،
2- خودداري از خوابانيدن تخم‌مرغهاي‌كثيف،آلوده، غيراستاندارد و غيرمجاز،
3- تبديل بهداشتي ضايعات كارخانه جوجه‌كشي،
4- شستشو و ضدعفوني دقيق روزانه كليه سالن هاي جوجه‌كشي و محموله،
5- صدور گواهي بهداشتي مطابق معيارهاي بهداشتي گله مادر،
6- تحويل جوجه به واحدهاي پرورشي مجاز،
7- گزارش فوري هرگونه موارد غيرعادي.
موارديكه لازم است توسط كشتارگاههاي طيور رعايت شود:
1- درخواست ارايه مجوز حمل بهداشتي از سوي مرغدار قبل از كشتار،
2- شستشو و ضدعفوني دقيق قفس‌هاي حمل مرغ،
3- شستشو و ضدعفوني كاميونهاي حمل مرغ قبل از خروج از كشتارگاه،
4- استفاده از ماسك و ديگر وسايل ايمني توسط تمامي افراد شاغل در كشتارگاه( به لحاظ خطر ابتلاي انسان)،
5- شستشوي سالن كشتار با آب گرم و ضدعفوني آنجا بعد از پايان كشتار،
6- قرار دادن درپوش مناسب بر روي آبروهاي فاضلاب جهت جلوگيري از تجمع پرندگان و حيوانات وحشي،
7- گزارش موارد احتمالي تلفات بيش از حد در زمان حمل،
8- فراهم نمودن امكانات لازم جهت بازرسين بهداشتي،
9- تبديل بهداشتي ضايعات كشتارگاهي،
10- معدوم سازي بهداشتي موارد مشكوك يا آلوده.